2. Faktor Psikososial

Psikososial merujuk kepada hubungan antara keperluan emosi individu dengan persekitaran sosialnya. Persekitaran psikososial yang sihat di dalam bilik darjah mempunyai ciri-ciri seperti berikut:

• Suasana selesa dan mesra.
• Bebas daripada ancaman dan bahaya fizikal.
• Perasaan diterima.
• Sensitif dan peka kepada perbezaan individu.
• Suasana yang merangsang pembelajaran.
• Mewujudkan komunikasi terbuka dan menggalakkan perkongsian idea.
• Menggalakkan pembelajaran koperatif.
• Peluang yang sama untuk semua pelajar.

Mok Soon Sang (2008) menyatakan bahawa guru perlulah bijak merangsang dan menggalakkan perkembangan sosial murid-muridnya dengan menunjukkan sikap yang adil semasa melaksanakan peraturan kelas.Faktor yang memberikan kesan kepada persekitaran psikososial yang sihat ialah pendekatan pengajaran, gaya kepimpinan guru, bentuk komunikasi dan corak interaksi yang guru wujudkan di dalam bilik darjah.

(a) Pendekatan Pengajaran

Mengikut Kamus Dewan (1998), pendekatan merupakan cara atau langkah-langkah yang diambil bagi memulakan dan melaksanakan sesuatu tugas. Di dalam konteks pendidikan, konsep pendekatan bermaksud cara mendekati sesuatu. Contohnya, objektif pembelajaran yang ditentukan untuk pengajaran dan pembelajaran, maka pendekatan adalah merujuk kepada cara bagaimana sesuatu mata pelajaran yang diajarkan untuk mencapai objektif tersebut. 

Pendekatan pengajaran guru perlulah mengambil kira keperluan murid, perkembangan kognitif dan gaya pembelajaran murid yang berbeza. Antara keperluan murid termasuklah keperluan untuk memahami matlamat dan objektif pengajaran, melibatkan diri secara aktif dalam proses pembelajaran, mengetahui hubungan antara perkara yang dipelajari di dalam bilik darjah dengan kehidupan mereka, menikmati kejayaan, memperoleh maklum balas dan berinteraksi secara positif dengan rakan sebaya atau guru.

Gambar 2: Pendekatan yang digunakan oleh guru

(b) Gaya Kepimpinan Guru

Gaya kepimpinan yang berbeza akan memberi kesan kepada suasana pembelajaran murid. Terdapat 3 jenis gaya kepimpinan guru iaitu:

(i) Gaya kepimpinan autokratik iaitu mengawal murid melalui ganjaran dan hukuman sehingga mewujudkan suasana yang tertekan dan tidak menarik serta tidak kondusif.

Gambar 3: Gaya kepimpinan autokratik

(ii) Gaya kepimpinan demokratik iaitu berkongsi tanggungjawab dengan murid dengan memberikan galakan bukannya desakan bagi menghasilkan aktiviti pengajaran dan pembelajaran yang lebih menarik dan menyeronokkan.

Gambar 4: Gaya kepimpinan demokratik

(iii) Gaya kepimpinan laissez-faire iaitu guru akan membuat kerja sendiri dan memberi kebebasan kepada murid untuk membuat kerja masing-masing.

Gambar 5: Gaya kepimpinan laissez-faire

(c) Komunikasi dan Corak Interaksi

Komunikasi berkesan merupakan asas kepada pengurusan bilik darjah yang baik. Kemahiran dalam komunikasi boleh dibahagikan kepada dua iaitu:

(i) Kemahiran menghantar maklumat.

Kemahiran menghantar maklumat termasuklah pertuturan yang jelas dengan penggunaan bahasa yang sesuai. Penggunaan bahasa yang sesuai juga bermakna guru perlu sopan. Guru harus memandang ke arah murid, mewujudkan kontak mata apabila bercakap dengan murid tersebut. Apabila menegur murid, teguran harus berfokus kepada tindakan murid dan bukan kepada murid. Maklum balas yang diberi kepada murid mesti jelas dan spesifik.

(ii) Kemahiran menerima maklumat.

Kemahiran menerima maklumat atau kemahiran mendengar penting dalam menjalinkan hubungan dengan murid. Semasa mendengar, guru perlu sensitif dan peka terhadap perkara yang dikatakan oleh murid dan memberikan respon yang wajar. Guru mesti sabar dan memberikan respon seperti mengangguk kepala, mengerut dahi dan menjawab 'Aha' atau 'Oh' dan sebagainya. Apabila guru memberikan respon, murid akan terdorong untuk meluahkan rasa hati kerana dia merasakan guru berminat dengan perkara yang hendak dikatakannya.

Komunikasi dua hala juga menggalakkan interaksi antara guru dan murid. Guru boleh merancang aktiviti untuk murid supaya dapat bekerja dalam kumpulan dan saling bertukar pendapat antara satu sama lain. Guru dapat mengetahui tahap interaksi sosial melalui pemerhatian dengan menggunakan teknik sosiometri. Teknik sosiometri bermaksud kaedah penelitian yang umumnya bertujuan untuk meneliti hubungan sosial dan psikologi antara individu di dalam sesuatu kelompok. Oleh itu, pengetahuan tahap sosial murid membantu guru membentuk kumpulan yang dapat bekerjasama.

Gambar 6: Murid menerima maklumat dan memberikan respon kepada guru